Τι είναι οι Δημιουργικές ή Εκφραστικές Θεραπείες – Θεραπείες μέσω Τέχνης. Οι δημιουργικές εκφραστικές μορφές θεραπείας/ψυχοθεραπείας αποτελούν μια διαφορετική προσέγγιση στο χώρο της Ψυχικής Υγείας, ειδικότερα όσον αφορά στη συμβουλευτική και στην ψυχοθεραπεία. Θεωρώντας τη δημιουργικότητα ως βασικό παράγοντα της ψυχικής εξέλιξης, προσπαθούν συνειδητά και σκόπιμα να αναπτύξουν το δημιουργικό δυναμικό του ατόμου, ενώ παράλληλα διευκολύνουν και ενισχύουν την ανάπτυξη των δημιουργικών διεργασιών.
Βασικά χαρακτηριστικά των Δημιουργικών – Εκφραστικών Θεραπειών. Οι δημιουργικές αυτές μορφές θεραπείας διαφοροποιούνται πολύ ξεκάθαρα μεταξύ τους, έχοντας η καθεμιά τις δικές της θεραπευτικές μεθόδους και τεχνικές, καθώς και τα δικά της εκφραστικά μέσα. Μοιράζονται, όμως, και κάποια κοινά βασικά χαρακτηριστικά, όπως:
- Οι θεραπείας αυτές μας επιτρέπουν να εμπλακούμε πιο ενεργά στις θεραπευτικές διεργασίες, αλλά παράλληλα και πιο προστατευμένα.
- Χρησιμοποιούν τόσο λεκτικούς όσο και μη λεκτικούς τρόπους έκφρασης, προκειμένου να μας βοηθήσουν να δώσουμε μορφή και να αναπαραστήσουμε ένα συναίσθημα ή μια σκέψη. Πολλές φορές, όταν ένα άτομο έχει βιώσει δύσκολες καταστάσεις και έντονο εσωτερικό πόνο, δεν του είναι εύκολο να προσεγγίσει άμεσα και να επεξεργαστεί ιδιαιτέρως οδυνηρά συναισθήματα. Οι θεραπείες αυτές μας δίνουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε μια εικόνα, ένα ρόλο, την ποίηση, τη δημιουργική κίνηση ή άλλες μορφές δημιουργικής έκφρασης για να μεταφέρουμε και να επεξεργαστούμε τα δύσκολα αυτά βιώματά μας.
- Χάρη στους συμβολικούς τρόπους επικοινωνίας που χρησιμοποιούν, το άτομο όχι μόνο βοηθιέται στο να εκφράσει ταυτόχρονα σύνθετα, πολύπλοκα και αντιφατικά συναισθήματα, τα οποία διαφορετικά δε θα μπορούσε εύκολα να τα περιγράψει, αλλά διευκολύνεται, επιπλέον, στο να τα συνθέσει και να τα ολοκληρώσει, ενσωματώνοντας έτσι τις αντιφατικές τους πλευρές.
- Η μεγάλη ποικιλία και η δύναμη των εκφραστικών μέσων που διαθέτουν οι εκφραστικές ή δημιουργικές μορφές θεραπείας, μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε πλευρές του εαυτού μας και της εμπειρίας μας, στις οποίες δε θα μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση με άλλο τρόπο. Επίσης, το γεγονός ότι μπορούμε να επεξεργαστούμε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους τα συναισθήματά μας έχει ως αποτέλεσμα να τα βιώνουμε, να τα κατανοούμε και να τα αφομοιώνουμε καλύτερα.
- Μέσα από τις δημιουργικές μορφές έκφρασης που χρησιμοποιούνται, παρέχεται η δυνατότητα να προσωποποιηθεί ή να αναπαρασταθεί συμβολικά ως εικόνα, ρόλος, δημιουργικό κείμενο, ήχος, κ.ο.κ. ένα πρόβλημα ή ένα συναίσθημα, επιτυγχάνοντας έτσι τόσο την εξωτερίκευσή του όσο και το διαχωρισμό του από τον εαυτό μας, ώστε να μπορούμε να πάρουμε την απόσταση που έχουμε ανάγκη, προκειμένου να νιώσουμε πιο ασφαλείς και να το διερευνήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος.
Είδη δημιουργικών – εκφραστικών μορφών θεραπείας. Οι δημιουργικές μορφές θεραπείας, οι οποίες αναφέρονται και ως Εκφραστικές θεραπείες, είναι οι εξής:
- Η Εικαστική θεραπεία (Art therapy)
- Η Δραματοθεραπεία (Dramatherapy)
- Η Μουσικοθεραπεία (Music therapy)
- Η Χοροθεραπεία (Dance movement therapy)
- Η Θεραπεία μέσω ποίησης/δημιουργικής γραφής – Βιβλιοθεραπεία (Poetry/Creative Writing therapy – Bibliotherapy)
- Παιγνιοθεραπεία (Play therapy)
- Η Θεραπεία με τη χρήση άμμου (Sandtray therapy)
- H Συνθετική Προσέγγιση μέσω Τέχνης (Integrated arts approach or intermodal or multimodal)
Εδώ, θα πρέπει, επίσης, να αναφέρουμε ότι η Εικαστική θεραπεία, η Δραματοθεραπεία, η Μουσικοθεραπεία και η Χοροθεραπεία αναφέρονται στον ευρωπαϊκό χώρο και ως Θεραπείες μέσω Τέχνης (Arts Therapies), μοιράζονται κοινές θεωρητικές βάσεις και συγκροτούν, κατά κάποιο τρόπο, το βασικό πυρήνα των δημιουργικών προσεγγίσεων. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού προστίθεται σε αυτές και η Θεραπεία μέσω Ποίησης/Δημιουργικής γραφής – Βιβλιοθεραπεία, συναποτελώντας τις Θεραπείες Μέσω Δημιουργικών Τεχνών (The Creative Arts Therapies).
Τέλος, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε μια ιδιαίτερα σημαντική μέθοδο θεραπευτικής δράσης, που ενεργοποιεί τη δημιουργικότητα και τις δημιουργικές διεργασίες, και που δεν είναι άλλη από το ψυχόδραμα. Το ψυχόδραμα, ωστόσο, αποτελεί ένα ιδιαίτερο ψυχοθεραπευτικό μοντέλο, με δικό του θεωρητικό πλαίσιο και μεθοδολογία.
© 2016-2024 Dr Αννα Αντωνοπούλου – meta-psychology.gr